Οδωνυμικά Δουργούτι

ΚΑΣΟΜΟΥΛΗ

Ο Νικόλαος Κασομούλης (1795-1872) ήταν από τους σημαντικότερους αγωνιστές, καθώς και ιστορικός της Ελληνικής Επανάστασης του 1821.

Καταγόταν από ιστορική οικογένεια του Πισοδερίου Φλώρινας. Γεννήθηκε στο Πισοδέρι Φλώρινας ή στη Σιάτιστα Κοζάνης. Πέρασε τα παιδικά του χρόνια στη Σιάτιστα, όπου είχε μετοικήσει η οικογένειά του, λόγω της εμπορικής δραστηριότητας του πατέρα του, Κωνσταντίνου. Σε νεαρή ηλικία εγκαταστάθηκε στις Σέρρες για να επεκτείνει την οικογενειακή επιχείρηση. Εκεί μυήθηκε στη Φιλική Εταιρεία, μαζί με τα μεγαλύτερα αδέλφια του Γεώργιο, Δημήτριο και Ιωάννη.

Κατά την Ελληνική επανάσταση του 1821, συμμετείχε στις επιχειρήσεις του Ολύμπου και της Χαλκιδικής, όπου συνεργάστηκε με τον οπλαρχηγό Διαμαντή Νικολάου. Ο πατέρας του, που είχε μετεγκατασταθεί εν τω μεταξύ στη Νάουσα, σκοτώθηκε το 1822 κατά την καταστροφή της Νάουσας από τους Τούρκους. Μετά την αποτυχία στη Μακεδονία, μετέβη στη Θεσσαλία με σώμα Σιατιστινών, και συνεργάστηκε με τους οπλαρχηγούς Νικόλαο Στουρνάρη και Γεώργιο Καραϊσκάκη. Το 1826 βρίσκεται μεταξύ των πολιορκημένων στο Μεσολόγγι, μαζί με τους αδερφούς του, Δημήτριο και Γεώργιο. Συνέταξε την απόφαση της εξόδου καθ’ υπαγόρευση του Επισκόπου Ρωγών Ιωσήφ, και επιφορτίστηκε με την αποστολή να συντονίσει τις ενέργειες όλων των τμημάτων, ώστε να επιτύχει η Έξοδος. Κατά την έξοδο τραυματίστηκε θανάσιμα ο αδερφός του, Δημήτριος. Με τη δημιουργία του ελληνικού κράτους κατέλαβε διάφορα στρατιωτικά αξιώματα, τόσο επί Καποδίστρια, όσο και επί Όθωνα. Συμμετείχε στην καταστολή των εξεγέρσεων του 1836, όπου σκοτώθηκε ο αδερφός του, Γεώργιος, που υπηρετούσε ως ανθυπολοχαγός. Τελικά εξελίχθηκε μέχρι το βαθμό του συνταγματάρχη της Βασιλικής Φάλαγγας, που όμως έμεινε στην ιστορία ως στρατηγός.
Σε μεγάλη ηλικία εγκαταστάθηκε στη Στυλίδα Φθιώτιδας.

 

ΦΑΝΟΣΘΕΝΟΥΣ

Φανοσθένης (5ος αι. π.Χ.): Στραγηγός των Αθηναίων, από την Άνδρο. Ενώ πήγαινε στην Άνδρο για να αντικαταστήσει τον Κόνωνα (407 π.Χ.), συνέλαβε δύο πλοία της Θουρίας, μαζί με το πλήρωμα τους.

 

ΦΡΕΙΔΕΡΙΚΟΥ ΣΜΙΘ

Ο Φρειδερίκος Σμιτ (Γερμανικά: Friedrich Schmidt) ήταν Βαυαρός γεωπόνος και αρχικηπουρός του Βασιλικού Κήπου. Καταγόταν από το Nτεσάουτης Πρωσίας. Ήλθε στην Ελλάδα στις αρχές της βασιλείας του Όθωνα όταν η βασίλισσα Αμαλία θέλησα νε επεκτείνει τον Βασιλικό κήπο. Ερχόμενος στην Αθήνα ανέλαβε βοηθός του Σμάρατ. Γι’αυτό τον σκοπό μετέφερε αυτοφυή είδη από το Σούνιο και την Εύβοια. Το 1854 αντικατέστησε στην διεύθυνση του Κήπου τον Γάλλο Φρανσουά Λουί Μπαρώ. Στην θέση αυτή παρέμεινε για τριάντα χρόνια παρά την μεταβολή της βασιλικής οικογένειας. Σε αυτόν οφείλεται η ονοματοδοσία «Βοϊδοπνίκτης», ενός μικρού ρέματος που διέσχιζε το Λεκανοπέδιο.Ήταν παντρεμένος με την Αθανασούλα Βούλγαρη, κόρη του πρωθυπουργού Δημητρίου Βούλγαρη, και είχαν αποκτήσει δέκα παιδιά μεταξύ των οποίων την Πηνελόπη, γιαγιά του Νίκου Εγγονόπουλου, και τον Αντώνιο, γεωπόνο και υπεύθυνο για τον κήπο του Ζαππείου. Απόγονός του επίσης είναι η Λένα Tριανταφύλλη, γραμματέας του Κωνσταντίνου Καραμανλή.

 

ΦΙΝΛΕΫ

Φίνλεϋ , Γεώργιος (Finley, Finlay, 1799-1875): Βρετανός (Σκωτός) ιστορικό και φιλέλληνας. Το 1823 ήλθε στην Ελλάδα και εργάστηκε για την απελευθέρωση της. Έμεινε στο Μεσολόγγι για λίγο μαζί με το λόρδο Βύρωνα. Γύρισε κατόπιν στην πατρίδα του, αλλά ξαναγύρισε στην Ελλάδα, όπου έμεινε έως το τέλος της ζωής του. Πήρε μέρος στην ανεπιτυχή στρατιωτική επιχείρηση του Ριχάρδου Τσώρτσς για την κατάληψη της Ακροπόλεως (1827). Μετά την απελευθέρωση ασχολήθηκε για λίγο με την εφαρμογή νέων μεθόδων καλλιεργείας στην Ελλάδα, κυρίως όμως κατέγινε με την μελέτη της ελληνικής ιστορίας. Το 1864-1870 διετέλεσε ανταποκριτής των Times του Λονδίνου. Έγραψε «Η Ελλάς υπό τους Ρωμαίους, «Ιστορία της Ελλάδος (146π.χ.-1864μ.Χ.)», «Ιστορία της Βυζαντινής και της Ελληνικής Αυτοκρατορίας» «Ιστορία της Ελλάδος υπό την Τούρκικήν και Βενετικής κυριαρχίαν (1856), «Ιστορία της Ελληνικής Επαναστάσεως (1861), έργο στο οποίο αδικεί αρκετές φορές τους Έλληνες και την Ελληνική Επανάσταση. Η πλούσιο βιβλιοθήκη του βρίσκεται στην Αγγλική Αρχαιολογικλη Σχολή των Αθηνών. Το σπίτι του ήταν αρχικά στην οδόν Αδριανού, όπου έμεινε κατά τα έτη 1832-1833. Ιδιοκτησία του ήταν το παλαίο σπίτι (του 18ου αιώνα) στην οδόν Σχολείου 5 και Επιμάρχου στην Πλάκα, που είναι γνωστός ως Πύργος του στρατηγού Τσώρτς ή οικία Τσώρτς, γιατί εκεί έμενε ο στρατηγός Τσώρτς. Σήμερα έχει χαρακτηρισθεί ως διατηρητέο μνημείο.

ΦΙΛΙΝΟΥ

Φιλίνος (4ος αι. π.Χ.): Αθηναίος ρήτορας, σύγχρονος του Δημοσθένους. Ήταν οπαδός του Ευβρούλου και της φιλειρηνικής μερίδας. Σώθηκαν μόνο οι τίτλοι τριών λόγων του («κατά δωροθέου», «προς Σοφοκλέους και Ευριπίδου εικόνας», «Κροκωνιδών διαδικασία προς Κοιρωνίδας»).

 

ΣΦΙΓΓΟΣ

Σφίγξ: Μυθικό τέρας με σώμα λεονταριού, κεφάλι και στήθος γυναίκας, μεγάλα φτερά όρνιθας και ουρά φιδιού. Ήταν κόρη του Τυφώνος και της Εχίνης (ή του γιου της Ορθρου και της Χιμαίρας) ή κατ’ άλλους ήταν κόρη του Λαϊου. Είχε εγκατασταθεί στο όρος Φίκιο (κ. Φαγάς) της Βοιωτίας, στο δρόμο προς τη Θήβα, κοντά στην Κωπαϊδα. Την έστειλε ο Άρης για να εκδικηθεί τους κατοίκους γιατί τον πρόσβλαν ή κατ’ άλλους η Ηρα για τον ίδιο λόγο ή για να τιμωρήσει το βασιλιά Λάϊο για την ομοφυλοφιλία του. Η Σφίγξ καθόταν σε ένα βράχο και έβαζε σε όλους τους διερχομένους ένα αίνιγμα, το οποίο αν δεν έλυναν τους καταβρόχθιζε. Το αίνιγμα , το οποίο της είχαν δώσει οι Μούσες το έλυσε ο Οιδίπους, οπότε η Σφίγξ έπεσε από το βράχο και σκοτώθηκε. Υπήρχε και η αιγυπτιακή Σφίγξ, που οι Αιγύπτιοι τη θεωρούσαν σύμβολο του Ηλίου και έμβλημα των Φαραώ. Η διαφορά μεταξύ της ελληνικής και της αιγυπτιακής ήταν ότι η πρώτη ήταν θηλυκού γένους, ενώ η δεύτερη αρσενικού. Περίφημο είναι το τεράστιο, λαξευτό σε βράχο άγλμα της Σφιγγός, μήκους 39μ. και ύψους 17μ. , που βρίσκεται στην Γκίζα κοντά στη Μεμφίδα (περιοχή Καϊρου). Η ηλικία του ξεπερνά τα 5000 χρόνια.

 

ΣΑΡΚΟΥΔΙΝΟΥ

Σαρκουδίνος, Δημήτριος (Μ΄γτρις, 1796-1826): Αγωνιστής του 1821. Πήρε μέρος στην πολιορκία των Αθηνών το 1821. Στις 25 Απριλίου κατόρθωσε να πηδήξει από τα τείχη και να ανοίξει την «¨Πόρτα της βασιλοπούλας» (πύλη του Αδριανού) ή κατ’ άλλους τη «Μπουμπουνίστρα» (πύλη των Μεσογείων), διευκολύνοντας έτσι την κατάληψη της πόλεως. Σκοτώθηκε κατά τη δεύτερη πολιορκεία της Ακροπόλεως (από τον Κιουταχή), στην ηρωική έξοδο του Ιουλίου 1826.

ΣΤΡΟΓΚΟΝΩΦ

Στρογκόνωφ Γρηγόριος, Αλεξάνδροβιτσ (1770-1857): Ρώσος διπλωμάτης, από μεγάλη οικογένεια ευγενών. Ήταν πρεσβευτής στην Τουρκία την εποχή της Ελληνικής Επαναστάσεως του 1821. Θερμός φιλέλληνας, βοήθησε με κάθε τρόπο τον Αγώνα.

ΣΥΓΓΡΟΥ (ΛΕΩΦΟΡΟΣ)

Συγγρός, Ανδρέας (1828-1899):
Ο Ανδρέας Συγγρός (1830 Κωνσταντινούπολη – 12 Φεβρουαρίου 1899 Αθήνα) ήταν Έλληνας τραπεζίτης, πολιτικός και εθνικός ευεργέτης. Ασχολήθηκε πρώτα με το εμπόριο και στη συνέχεια επεκτάθηκε στον τραπεζικό κλάδο φτάνοντας να δανείζει την Οθωμανική Αυτοκρατορία και την Ελλάδα. Με την εγκατάστασή του στην Αθήνα ανέπτυξε σημαντική επιχειρηματική δραστηριότητα εμπλεκόμενος σε ένα από τα πρώτα χρηματιστηριακά σκάνδαλα της Ελλάδας, γνωστό ως Λαυρεωτικά ή Λαυριακά, σκάνδαλο που επέφερε και την πτώση της κυβέρνησης Επαμεινώνδα Δεληγεώργη. Το 1881 ίδρυσε την Τράπεζα Ηπειροθεσσαλίας, στην οποία το ελληνικό κράτος είχε παραχωρήσει το δικαίωμα της έκδοσης και κυκλοφορίας χαρτονομίσματος στις «Νέες Χώρες».
Παράλληλα με τις επιχειρηματικές δραστηριότητες, ασχολήθηκε, λόγω και της φιλίας του με τον Χαρίλαο Τρικούπη, με την πολιτική, εκλεγόμενος πολλάκις βουλευτής. Θεωρείται ως ο κύριος υπεύθυνος για την πτώση της κυβέρνησης Θεόδωρου Δηλιγιάννη, καθώς και ένας από τους παράγοντες που συνέβαλαν στη χρεοκοπία της Ελλάδας το 1893, αφού επιχείρησε να αποτρέψει τη σύναψη νέου δανείου από την κυβέρνηση Τρικούπη προκειμένου να του παραχωρηθούν νέα τραπεζικά προνόμια και να καταφέρει να γίνει μέτοχος της Εθνικής Τράπεζας. Κατά τη διάρκεια της ζωής του πραγματοποίησε σημαντικές δωρεές σε ευαγή ιδρύματα, ενώ με τη διαθήκη του κληροδότησε μεγάλο μέρος της περιουσίας του στο ελληνικό κράτος για την κατασκευή νοσοκομείων (Νοσοκομείο «Ανδρέας Συγγρός») και σχολείων και σε εθνικά ιδρύματα. Το φιλανθρωπικό του έργο συνέχισε η σύζυγός του, Ιφιγένεια Μαυροκορδάτου – Συγγρού, η οποία δώρισε στο ελληνικό δημόσιο το Μέγαρο Ανδρέα Συγγρού και το Κτήμα Συγγρού. O Ανδρέας Συγγρός έχει χαρακτηριστεί από τους ιστορικούς ως ο πιο ισχυρός άνδρας της εποχής του μετά το Βασιλιά Γεώργιο Α΄ με αμφισβητούμενο ρόλο και αδιαμφισβήτητο φιλανθρωπικό έργο.
Το φιλανθρωπικό έργο του Ανδρέα Συγγρού είναι αδιαμφισβήτητο διαθέτοντας τεράστια ποσά υπέρ κοινωφελών και φιλανθρωπικών σκοπών. Με δικά του έξοδα κατασκεύασε το δημοτικό σχολείο Σκιάθου, τις φυλακές Συγγρού, το Δημοτικό Θέατρο Αθηνών, το παλιό Αρχαιολογικό Μουσείο Ολυμπίας, το αρχαιολογικό μουσείο Δελφών κ.α Με δικά του έξοδα κατασκευάστηκε η αριστερή πτέρυγα του Ευαγγελισμού και ολοκληρώθηκε ο οίκος των Αδερφών στο νοσοκομείο Ευαγγελισμός. Τον Απρίλιο του 1881 προσέφερε 10.000 δραχμές στην κοινωνία της Χίου, η οποία είχε χτυπηθεί από τον εγκέλαδο, ενώ τον Σεπτέμβριο του 1890 λόγω της καταστροφικής φωτιάς που ξέσπασε στη Θεσσαλονίκη προσέφερε 400.000 δραχμές προκειμένου να επισκευαστούν διάφορα δημόσια κτίρια, μεταξύ των οποίων και το Παπάφειο νοσοκομείο Θεσσαλονίκης. Μεγάλα ποσά πρόσφερε στο Ωδείο Αθηνών, στην κοινωνία της Σύρου, στο Πατριαρχείο Κωνσταντινούπολης, στα εθνικά ιδρύματα της Κωνσταντινούπολης, καθώς και στο χωριό του, το Λιθί Χίου.
Με τη διαθήκη του κληροδότησε μεγάλα ποσά στο Πτωχοκομείο Αθηνών, στο Δρομοκαΐτειον, στο Αμαλίειον ορφανοτροφείο, στο Δημοτικό νοσοκομειο, στο μετοχικό ταμείο αξιωματικών, ενώ όλες τις εκτάσεις του στην Αττική τις δώρισε στο Αμαλίειον ορφανοτροφείο. Σημαντικό μέρος της περιουσίας του δωρήθηκε απευθείας στο κράτος προκειμένου να κατασκευασθούν σχολεία και άλλα δημόσια κτίρια. Μετά το θάνατό του η σύζυγός του, Ιφιγένεια Μαυροκορδάτου, δώρισε στο ελληνικό δημόσιο το Κτήμα Συγγρού, το Μέγαρο Ανδρέα Συγγρού για να στεγάσει το υπουργείο εξωτερικών, ενώ από κληροδότημα του ίδιου και με την εποπτεία της Ιφιγένειας, κατασκευάστηκε το Νοσοκομείο «Ανδρέας Συγγρός» και η λεωφόρος Συγγρού.

ΚΑΚΛΑΜΑΝΟΥ

Κατά την υπαρ. 5640/1938 πράξη του Δημοτικού Συμβουλίου Αθηναίων η οδός αναφέρεται στον Ιωάννη Κακλαμάνο, γενναίο υπασπιστή του Κολοκοτρώνη. Αντιθέτως, κατά τον Κ.Μπίρη, το όνομα δόθηκε προς τιμήν του Παναγιώτη Κακλαμάνου (ή Χρυσανθοπούλου) , αγωνιστή του 1821 από τη Βυτίνα Γορτυνίας. Είχε εγκατασταθεί στην Κωνσταντινούπολη και κατέβηκε στην Ελλάδα με την κήρυξη της Επαναστάσεωςε. Πήρε μέρος σε πολλές μάχες στην Πελοπόνησσο και τη Στερεά Ελλάδα. Ήταν υπασπιστής του Γ. Καραϊσκάκη και κατά τη μάχη των Αθηνών έχασε το δεξί του χέρι.

ΕΓΓΕΛΗ

Εγγέλης (Αγγέλης) (+1821): Αγωνιστής του 1821 από την Αθήνα. Πολέμησε κυρίως στην Αττική και διακρίθηκε σε πολλές μάχες. Σε μια μάχη Ελλήνων και Τούρκων στην περιοχή των Λιοσίων, πήρε ως λάφυρο πολέμοπυ το σπαθί του Ομέρ Βρυώνη (το σπαθί αυτό προσφέρθηκε ως δώρο στον Οδ. Ανδρούτσο, ο οποίος στη συνέχεια το χάρισε στον Κολοκοτρώνη). Σκοτώθηκε στις 15 Δεκεμβρίου 1821 σε επίθεση των Ελλήνων για την κατάληψη της Ακροπόλεως, στην οποία είχαν αποκλεισθεί οι Τούρκοι από την αρχή της Επαναστάσεως. Στις μάχες της Αττικής σκοτώθηκε και ο επίσης αγωνιστής γιός του Ελευθέριος.

ΦΩΤΟΜΑΡΑ

Φωτομάρας Αθανάσιος (Νάσος) ή Γεοροφωτομάρας:Στρατηγός της Επαναστάσεως του 1821. Πήρε μέρος σε πολλές επιχειρήσεις (Πάργα, Καρπενήσι κ.α.) και διακρίθηκε ιδιαίτερα στο Μεσολόγγι και την Αττική. Μετά την πτώση του Μεσολογγίου πήρε στο Ναύπλιο, όπου κλείστηκε στην Ακροναυπλία και ήλθε σε σύγκρουση με τον Θ.Γρίβα που κατείχε το Παλαμήδι. Η διαμάχη αυτή τακτοποιήθηκε τελικά από τον Καποδίστρια. Αγωνιστός και στρατηγός ήταν και ο γιός του Χρήστος που διακρίθηκε στο Μεσολόγγι.

ΜΠΑΚΝΑΝΑ

Μπακνανάς (ή Πακνανάς) Μιχαήλ (1753-1771): Αθηναίος νεομάρτυς. Ήταν φτωχός κηπουρός. Το σπίτι του ήταν στην Βλασσαρού (όπου σήμερα η αρχαία αγορά και το Θησείο). Νέος στην ηλικία, κατηγορήθηκε συκοφαντικά ότι πήγαινε μπαρούτι στους κλέφτες που δρούσαν στα γύρω βουνά. Οι Τουρκοι της Αθήνας τον συνέλεβαν και του ζήτησαν να αλλαξοπιστήσει. Ο Μιχαηλ αρνήθηκε και υπέστη αγόγγυστα τα βασανιστήρια, φωνάζοντας στους δήμιους του «Χτυπάτε για την πίστη». Τελικά Αποκεφαλίστηκε στις 7 Ιουλίου 1771. Η εκκλησία τον αναγόρευσε άγιο (Άγιος Μιχαήλ ο Νέος ή Κηπουρός). Όπως συνεβή και με άλλους νεομάρτυρες (π.χ. με τον νεομάρτυρα Αντώνιο που μαρτύρησε στις 5 Φεβρουαρίου 1779) στην Αθήνα δεν υπήρχε ναός στη μνήμη του, γιατί στα τελευταία χρόνια της Τουρκοκρατίας δεν επιτρεπόταν η ανέγερση καινούργιων εκκλησιών, (δεν υπάρχει ναός ούτε σήμερα).

ΝΤΕΚΑΡΤ

Ντεκάρτ Ρενέ (Descartes): Γάλλος Φιλόσοφος και μαθηματικός του 17ου αιώνα, γνωστός περισσότερο με το εκλατινισμένο όνομα του Καρτέσιος.

ΝΤΟΥΡΜ

Ντούρμ, Ιωσήφ (Durm, 1837-1919): Γερμανός αρχιτέκτων, διευθυντής της Αρχιτεκτονικής Σχολής της Καρλσρούης. Περιόδευσε την Ελλάδα και μελέτησε την αρχιτεκτονική των αρχαίων οικοδομημάτων. Έγραψε δύο βιβλία που αναφέρονται στα θέματα αυτά, «Οικοδομική παρά τοίς Ελλησι» (1880) και «Ελληνική Αρχιτεκτονική». Έγραψε και άλλα έργα, που αναφέρονται σε αρχιτεκτονικά θέματα ευρωπαϊκών πόλεων κ.α.

ΝΤΥΜΟΝ

Ντυμόν, Ερρίκος (Dumont, +1852): Γάλλος γιατρός και φιλέλληνας από το Νεσατέλ. Ήρθε στην Ελλάδα το 1821 και πολέμησε για την ανεξαρτησία της. Πρόσφερε τις υπηρεσίες του ως πολεμιστής και ως χειρουργός. Μετά την απελευθέρωση έγινε στρατιωτικός γιατρός. Πέθανε στην Αθήνα ως αρχίατρος στις 6 Ιουλίου 1852. Τιμήθηκε με το μετάλλιο του Αγώνος της Ανεξαρτησίας.

 

ΡΟΥΜΠΕΣΗ

Ρουμπέσης, Δήμος (+ 1821): Οπλαρχηγός του 1821 από την Αθήνα. Τον Σεπτέμβριο του 1821 σε μάχη στην Αττική, στο χωριό Δραγουμάνοι κοντά στα Λιόσια, πλησίασε και σκόπευσε με το όπλο του τον έφιππο Ομέρ πασά Βριώνη, που έτρεχε επικεφαλής 500 ιππέων για να κυριέυσει τις σιταποθήκες του χωριού. Ένας σωματοφύλακας του Πασά του έρριξε το όπλο από το χέρι και ο Ρουμπέσης, επειδή δεν είχε άλλο όπλο, άρπαξε από τα χαλινάρια το άλογο του Πασά. Ο Ομέρ Βριώνης έντρομος πέταξε τότε το σπαθί του και έφυγε καλπάζοντας. οι Τούρκοι συνέλαβαν αμέσως τον Ρουμπέση και τον θανάτωσαν επί τόπου. Το σπαθί του Πασά πήρε ως λάφυρο ο οπλαρχηγός Αγγέλης Εγγελης.